Draaide deel 1 van het dossier om de achtergrond van onze dierlijke consumptie, zoomen we dit deel in op jou. Je hebt zelf namelijk veel te winnen in je gezondheid als je minder dierlijk gaat eten. Daarnaast lees je hoe je een (meer) plantaardig dieet kunt integreren in je leven.
Fitheid is de nieuwe rijkdom
Naast de aarde en dieren doe je je gezondheid een enorme plezier met het verminderen of stoppen met eten van dierlijke producten. We zijn namelijk aan alle kanten aan het verzwakken. Voor de grote hoeveelheden vlees zijn we bijvoorbeeld niet gebouwd. Er zijn sterke verbanden gevonden tussen het eten van (bewerkt) rood vlees en kanker. Het eten van zoogdierenvlees is vooral een punt. Richard de Leth van OERsterk schrijft hierover: “Zowel mensen als dieren hebben op elke cel in hun lichaam ingebouwde suikermoleculen. Zoogdieren zoals koeien, varkens, schapen en geiten hebben andere suikermoleculen op hun cellen dan mensen. De mens is een zoogdier, maar verschilt op het niveau van suikermoleculen van andere zoogdieren. Zo bevatten menselijke cellen in principe alleen het molecuul Neu5Ac (N-acetylneuraminezuur), terwijl er op de cellen van andere zoogdieren naast het Neu5Ac ook Neu5Gc (N-glycolylneuraminezuur) aanwezig is. Deze suikermoleculen hebben een belangrijke functie binnen het immuunsysteem.
Als je wekelijks veel zoogdierenproducten eet of drinkt, krijg je verkeerde bacteriën in je lichaam via het Neu5Gc. Het leidt tot een chronische activatie van je immuunsysteem. Het resultaat hiervan is laaggradige ontsteking, de basis van bijna alle westerse welvaartsziekten. Zo is Neu5Gc in verband gebracht met verschillende aandoeningen zoals een traag werkende schildklier, de ziekte van Hashimoto*1 (een auto-immuunziekte van de schildklier), reumatoïde artritis*2, MS*3, diabetes type 2 en kanker*4+5.” Lees meer hierover in dit artikel. Wil je dierlijk eten, kies dan voor je gezondheid dus voor gevogelte, wild of vis. En als je per se een braadlap of speklap naar binnen wil schuiven, kies dan in ieder geval voor biologisch.
Echte gezondheidswinst behaal je als je preventief werkt aan je vitaliteit. In het licht van covid 19 is dit extra interessant, dit virus treft namelijk mensen met een verzwakt immuunsysteem (mensen met overgewicht, chronisch zieken en ouderen). Dit zijn zeer veel mensen inmiddels. Je kunt wachten tot je een pilletje of vaccin krijgt, hiermee leg je de verantwoordelijkheid voor jouw gezondheid echter buiten jezelf. En eerlijk: veel mensen doen dit het liefste, zodat ze door kunnen leven zoals ze eerder deden (lees meer hierover in dit artikel).
“Wat kan je dan nog eten??” De laatste keer dat ik in de supermarkt kwam waren er zo’n 10.000 producten te koop (het tellen duurde even pfoeh) maar het geeft aan hoe de gemiddelde mens denkt.”
Waarom veranderen zo moeilijk is
Ondanks dat er steeds meer aandacht is voor het minderen of geheel stoppen met het eten van vooral vlees en de toename van vegetariërs en veganisten, eten we vooralsnog steeds meer vlees in Nederland. In 2018 en 2019 steeg de consumptie, gemiddeld aten we bijna 78 kilo per persoon vorig jaar. Ondanks de trend dat er steeds meer vegetariërs, flexitariërs en pescotariërs zijn wordt dit dus gecompenseerd. Het lijkt er op dat dit komt door restaurantbezoek en toeristen: buitenshuis eet men meer dierlijk. In 2020 is mogelijk daarom wel een daling te zien. Met kerst overigens waarschijnlijk niet: de Allerhande van dit jaar (een goede graadmeter voor wat Nederland op tafel zet) bestaat vooral uit dierlijke gerechten. Oldschool…
De kans is groot dat mensen, wanneer ze een maaltijd of dag geen vlees eten, dit compenseren met extra vlees op andere momenten. Het niet eten van vlees voelt als een goede daad en afwijkend in het patroon, waarvoor je jezelf mag belonen. Ook hier zie je onze irrationaliteit terug. Toch zijn de kleine stapjes wel interessant, want ze helpen een nieuwe patroon te ontwikkelen.
Je kunt niet zeggen dat minderen of stoppen met dierlijk eten een makkelijk proces is. We maken een paar honderd voedselbeslissingen per dag. Het grootste gedeelte doen we onbewust (lees zo’n 95%). Dit heeft een functie: wanneer we alles bewust zouden doen, zou dit veel te veel energie kosten. Hiermee is te verklaren waardoor we zo vaak terugvallen in oude patronen: het is heel moeilijk te veranderen.
Het oerbrein heeft trucjes daarvoor. Zo focust het graag op negatieve zaken of gevaar (dit gaf vroeger een grotere overlevingskans). Stoppen met vlees is veranderen, kost energie en is dus vervelend. Mensen zijn ook geneigd te focussen op wat niet meer kan, en die negatieve kijk zorgt er voor dat je je eigen verandering ondermijnt. De letterlijke opmerking die ik meerdere keren heb gehoord over minderen of stoppen met dierlijk eten: “Wat kan je dan nog eten??” De laatste keer dat ik in de supermarkt kwam waren er zo’n 10.000 producten te koop (het tellen duurde even pfoeh) maar het geeft aan hoe de gemiddelde mens denkt. Een betere focus is dan ook op wat nog wél kan: heel veel nog wel eten. En dan zijn de steeds meer beschikbare vleesvervangers en melkvervangers natuurlijk een prima eerste stap.
Leven in de groep
Onze huidige leefomgeving helpt je totaal niet in alternatieve keuzes maken richting een meer plantaardig dieet. Wanneer je gezond of minder dierlijk wil eten zal je behoorlijk je best moeten doen. Dat begint bij de juiste kennis en motivatie en vervolgens tactiek. Hoe je zaken kunt aanpakken is belangrijk maar zeker de onderliggende motivatie of dieper nog – je waarden – bepalen voor een groot gedeelte succes. Als het je aan je reet kan roesten wat er bijvoorbeeld met dieren gebeurt, zal je niet zo snel minderen of stoppen met dierlijke consumptie.
Doe je dit wel, onderschat dan niet de impact van jouw gedrag op anderen. Je zult een afwijker zijn en zult ander gedrag gaan vertonen dan de meeste mensen. Die mensen zijn bijvoorbeeld je (schoon)ouders, partner, kinderen, familie en collega’s. Als je eens niet hebt gedronken op een borrel (weet je nog vroeger voor corona?) dan ken je de standaard opmerkingen rond “gezellig meedoen” vast wel. We zijn als mens echte groepsdieren en het is confronterend voor anderen en jezelf om van de groep af te wijken. Vooral omdat anderen hierdoor genoopt worden kritisch naar hun eigen gedrag te kijken.
Iedereen wil veranderen maar niemand wil veranderd worden. Het is dan ook belangrijk om hierin je eigen rol te pakken. Bijvoorbeeld door mee te denken als er eens gezamenlijk gegeten word of gewoon het goede voorbeeld te geven. Op een les over dierenleed zit vrijwel niemand te wachten. Wakker Dier doet dat al voor je moet je maar denken (FIT-MAN is al jaren donateur).
“Geen hele zakken Haribo banaantjes naar binnen te gooien elke dag maar snoep zonder gelatine te kopen.”
Gelukkig heb jij de sleutel in handen
Je bent al een eind gekomen door dit epistel door te nemen: mini-boksje voor jou. De belangrijkste vraag is natuurlijk of je gemotiveerd bent om zaken te veranderen. Laten we het eens om draaien: waarom zou je nog wel (dagelijks) vlees eten of melk drinken? Puur voor het gemak of de gewoonte? Je kunt ook zeggen dat het niet hoeven eten van vlees een enorme privilege is. Als je er over nadenkt, is er feitelijk maar een mogelijk antwoord: voor de smaak. Voor je gezondheid, voor het milieu en de dieren kan je het namelijk beter zo min mogelijk (of niet) doen. Gelukkig bestaan er nog veel meer goede smaken!
Duurzaamheid, dierenleed of gezondheid zijn grote en daardoor vage begrippen voor het oerbrein. De truc zit ‘m in het stapsgewijs integreren van slimme leefregels. De kans op sabotage is dan het kleinst, want dit kost weinig energie. Je kunt zo toewerken naar een steeds meer plantaardig leven. Het is hierbij de kunst om dingen toe te voegen en te focussen op de nieuwe zaken in plaats van de zaken die niet meer kunnen.
Zo begon het ooit voor mij met de regel om thuis geen vlees meer te kopen (en dus niet meer te eten). Melk dronk en kaas at ik al vrijwel niet maar je zou hiervoor ook vervangers in huis kunnen halen. Hiervoor in de plaats ging ik veel meer groente eten. Ik merkte gaandeweg dat ik steeds minder behoefte kreeg aan vlees, ik miste het totaal niet. Sterker nog: ik voelde me mentaal en lichamelijk veel beter zonder. In restaurants bestelde ik het dus ook niet meer. Ik stopte met het drinken van cappuccino’s en stapte over op plantaardige proteïne van Orangefit, daardoor was ik die zuivel ook kwijt.
Wat mogelijkheden: je kunt bijvoorbeeld besluiten alleen nog in het weekend dierlijk te eten of dit voortaan te skippen bij het ontbijt en/of lunch. Maximaal een keer per week vis te eten of dit alleen te doen wanneer je uit eten gaat. 500 gram groente per dag te eten (door groente aan twee maaltijden toe te voegen). Cappuccino’s met plantaardige melk te drinken. Geen hele zakken Haribo banaantjes naar binnen te gooien elke dag, maar snoep zonder gelatine te kopen.
Ik vond het vooral interessant om te merken hoe mijn herstel zou zijn met 4-6 trainingen per week, en zoals topatleten al bewezen is het herstel juist erg goed op plantaardige voeding. Focus wel op het binnenkrijgen van voldoende eiwitten bij elke maaltijd uit diverse bronnen zoals noten, zaden, peulvruchten, paddestoelen, volkoren granen en bladgroenten.
Het groene leven
Door het eerder genoemde boek Ooit aten we dieren heb ik mijn inname en koopgedrag nog eens kritisch bekeken. Zo koop ik nu mijn eieren bij Ekoplaza, waar ze GeluksVogel eieren hebben. Hierbij worden de “onnodige” haantjes niet door de shredder gegooid. En koop ik voortaan omega 3 van algen (vanaf januari van Vitaily). Daar is ook vitamine B12 en jodium aan toegevoegd (veganisten blijken uit onderzoek vaak tekort aan dat laatste te hebben).
Leeft FIT-MAN dan volledig plantaardig? Voor het grootste gedeelte wel maar het is ook belangrijk hier ontspannen mee om te gaan. Een label is vaak voor mensen prettig (ook om je te kunnen afrekenen), ik geloof echter meer in duidelijke leefregels die ervoor zorgen dat je voor het grootste gedeelte (en steeds meer) plantaardige keuzes maakt. Bij mij is ook een proces geweest over jaren heen. Ik heb niet op een dag besloten om vegetariër of veganist te worden (wat ik ook niet geheel ben).
Alles draait om balans: het ontwikkelen van een duurzaam patroon en geen extreme focus op de details. Hierdoor zijn zaken echt te integreren en voorkom je dat je terugvalt in oude gewoonten als het even tegenzit. Gun jezelf (en je directe omgeving) de tijd om te wennen aan je nieuwe leefstijl. Hiermee zal je ervaren dat je super lekker kan eten op deze manier en je je ook zeer goed zal voelen. Voor inspiratie en extra gemak heb ik het meest recente tijdschrift van OERsterk aangeschaft: Feest. Het ontbijt magazine is ook top en Orangefit heeft ook veel goede recepten voor ontbijt, lunch, diner en tussendoortjes. Om het diner makkelijker te maken krijgen we elke week een vegetarische Ekomenu box thuis.
Oh ja, ik geloof dat een volledig plantaardig dieet sub-optimaal is. Dierlijke voeding heeft wel degelijk altijd een rol in ons eetpatroon gehad met duidelijke voordelen. Vis, schelp- en schaaldieren, gevogelte, wild en eieren hebben een zeer hoge waarde aan essentiële micronutriënten zoals goede vetzuren (denk ook aan B12). Voor mij dan ook de reden dat ik regelmatig een ei, vis en een paar keer per jaar gevogelte eet. Dierlijke proteïne is zeer volwaardig en kan je tevens uit plantaardige voeding halen (waar denk je dat dieren hun proteïne vandaan halen?). Je zult dan wel zeer gevarieerd moeten eten maar dat kan je sowieso het beste doen. Toch speelt er meer dan puur je eigen gezondheid in keuzes op dit gebied.
3, 2, 1…
Ik wil vooral een positieve boodschap overbrengen. Er is zoveel te winnen voor jouw gezondheid, het milieu en dieren. Het is echt haalbaar om steeds plantaardiger te eten en ik kan je verzekeren dat dit met veel smaak en vitaliteit gepaard gaat. Elke keer als jij iets koopt of besteld, bepaal je met je keuze en portemonnee de impact die je hebt op de wereld, je omgeving en jouw bestaan. Dat is macht. Het is dus nu aan jou. 3, 2, 1: GO!
Geef prioriteit aan de dingen die goed voor jou zijn. Niet de omstandigheden bepalen dit namelijk maar je eigen sturing hier aan. Ik ben benieuwd hoe jij kijkt naar dit onderwerp en hoe jij dit doet. Laat met me vooral weten!